24/10/12

Η απαξίωση του ειδικού Τύπου και άλλες ιστορίες


Αφορμή για την ακόλουθη ανάρτηση ήταν σχόλιο του παλιού φίλου και συνάδελφου Κώστα Δημητρέλη στο προηγούμενό μου post, Carmageddon. Αυτά θα τα βρείτε παραπάνω.


Λένε πως το παρελθόν είναι σαν τον στρατό: θυμάσαι μόνο τις καλές στιγμές. Στο DRIVE και στο AUTOCAR όμως, τα οποία είχα την τιμή να διευθύνω, ποτέ μου δεν θυμάμαι να παραπλανήσαμε ή να υποτιμήσαμε συνειδητά τον αναγνώστη. 

Ο οποίος αναγνώστης είχε συνηθίσει τελευταία να αντιμετωπίζεται ως αφελής από όλο και περισσότερα «περιοδικά αυτοκινήτου». Αφενός από καταξιωμένα περιοδικά που είχαν όμως συνηθίσει στη δόξα του μεγαλείου και στο momentum του πρώτου –αλλά και στη φιλαρέσκεια, στην αλαζονεία και στον εφησυχασμό που αυτά συνεπάγονται και προκαλούν τελικά την ανεπίστροφη αποκαθήλωση– και αφετέρου από νταβατζίδικες συνήθως ή, το χειρότερο, ανερυθρίαστα εκβιαστικές φυλλάδες με πρόσβαση σε φτηνό χαρτί και μελάνι που, όταν δεν αναπαρήγαγαν απλώς δελτία Τύπου για να συμπληρώσουν τις διαφημίσεις που τότε μοιράζονταν απλόχερα σε κάθε εκκολαπτόμενο Murdoch, «ανακάλυπταν» ανούσια αν όχι ανυπόστατα σκάνδαλα, ως ελληνική απάντηση στον Ralph Nader.  

Κι επειδή ο αναγνώστης μπορεί να ‘ναι οτιδήποτε –από πλούσιος, ανενημέρωτος και ενθουσιώδης μέχρι φτωχός, φανατικός και «πυροβολημένος– αλλά βλάκας ΔΕΝ είναι και, κυρίως, ΔΕΝ ξεχνάει, ήταν λογικό όλα αυτά να οδηγήσουν κάποια στιγμή και σε έντυπα επανδρωμένα από συντάκτες / μεταφραστές επιπέδου Lowest, φωτογράφους γάμων και σελιδοποιητές μενού εστιατορίων τα οποία επιβίωναν παρασιτικά, και μόνο από όποια διαφήμιση αποσπούσαν φορτικά ή τους δινόταν χαριστικά.

Με αποτέλεσμα, όταν σ’ ένα σχετικά υγιές περιβάλλον, χωρίς υπερβολές, τα έσοδα ενός αξιοπρεπούς αυτοκινητικού περιοδικού να είναι μοιρασμένα 50% απ’ την κυκλοφορία και 50% απ’ τη διαφήμιση, να εμφανίζονται ξαφνικά είτε περιοδικά-διάττοντες αστέρες που τη μια ήταν και την άλλη δεν ήταν, είτε περιοδικά-φαντάσματα που δεν έβρισκες πουθενά, με έσοδα 99% από την όποια διαφήμιση και το υπόλοιπο 1% από συνδρομές που κανείς δεν θυμόταν πότε, πώς ή γιατί τις είχε ξεκινήσει, ούτε πόσο τις πλήρωνε, ούτε αν τελικά έφταναν ποτέ σ’ αυτόν.

Συγκριτικά, την ίδια εποχή, στην Ευρώπη, τα έσοδα των (θεαματικά λιγότερων σε αριθμό και σαφώς μικρότερων σε σελίδες) αυτοκινητικών περιοδικών των κουτόφραγκων προέρχονταν περίπου 60% από την κυκλοφορία και 40% από τη σχετικά λίγη, αλλά δικαιολογημένα ακριβοπληρωμένη διαφήμιση.

Με τη συμφορά που βρήκε τον κλάδο του αυτοκινήτου, φτάσαμε στα «τρία τέσσερα περιοδικά που έχουν παραμείνει όρθια», για τα οποία έγραφα στο προηγούμενο post. Τα οποία βέβαια έχουν πολύ δύσκολο δρόμο μπροστά τους και διαφορετικό τώρα ανταγωνισμό: το διαδίκτυο.

Θυμάμαι τον Χρίστο Χατζάρα να λέει ότι ένα περιοδικό χρειάζεται να πληροί τρία χαρακτηριστικά: (1) να ενημερώνει, (2) να ψυχαγωγεί και (3) να καλλιεργεί το συναίσθημα του «ανήκειν». Συνεπαίρνοντας στην πορεία τους αναγνώστες του, θα τολμήσω να προσθέσω εγώ, παραθέτοντας τη δική μου γνώμη στην ίδια παράγραφο με μια από τις βαρυσήμαντες του σεβάσμιου γκουρού!

Τα πετυχαίνει αυτά το αυτοκινητικό internet; Για να δούμε.

Ορισμένα site έχουν αξιοπρεπή και σχετικά άμεση ενημέρωση – άλλωστε με τις διαθέσιμες πλέον πηγές, το βιογραφικό σου γι αυτά αρκεί να γράφει «ξέρω λίγα αγγλικά και βλέπω». Με εξαίρεση μερικά διασκεδαστικά video κατεβασμένα από το You Tube, κανένα όμως δεν έχει κατορθώσει, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, να με ψυχαγωγήσει, αλλά είμαι και δύσκολος εγώ στην ψυχαγωγία. Και κανένα δεν μ’ έχει ακριβώς συνεπάρει, πόσω μάλλον καταφέρει να μου εμφυσήσει αυτό το περίφημο συναίσθημα του «ανήκειν». Ενώ κανένα βέβαια δεν είναι εξίσου αποτελεσματικό απέναντι σε κολεόπτερα ή αραχνοειδή όσο ένα περιοδικό, έστω και με 8 16σέλιδα…
                                                                                                      
Βέβαια, ορισμένα αυτοκινητικά blog, χάρη περισσότερο στη χρήση του γραπτού λόγου των δημιουργών ή φιλοξενούμενών τους, ναι, είναι στιγμές που σε ψυχαγωγούν και σε συνεπαίρνουν, αλλά σίγουρα χάνουν στο κομμάτι της ενημέρωσης στο οποίο άλλωστε, by default, δεν ειδικεύονται.

Από την άλλη, είναι προφανές ότι τα περιοδικά χάνουν από χέρι στον τομέα της άμεσης τουλάχιστον ενημέρωσης. Και πώς θα μπορούσε να ‘ναι διαφορετικά; Στο αυτοκινητικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί λοιπόν θα, αν όχι αξίζει να, επιβιώσουν (α) τα site που ενημερώνουν έγκυρα και έγκαιρα, (β) τα blog που έχουν άποψη ή έστω attitude, ει δυνατόν διασκεδαστική, και (γ) όσα περιοδικά έχουν γνώμη, την οποία θα μπορούν βέβαια να στηρίξουν και να υπερασπιστούν, και βρίσκουν κάτι διαφορετικό και προβλέψιμα απρόσμενο για να σε στέλνουν, ακόμη και σήμερα, κάθε μήνα στο περίπτερο, ανεξάρτητα με το τι θα έχουν στο εξώφυλλο.

Παραμένω λοιπόν αμετακίνητος στις θέσεις μου όπως αυτές εκφράστηκαν στο post Carmageddon, ενώ συνεχίζω να πιστεύω ότι τα λιγοστά πλέον χρήματα που διαθέτουν οι αντιπροσωπίες για την προώθηση των μοντέλων τους πιάνουν καλύτερο τόπο σε περιοδικά όπως αυτά που περιέγραψα παραπάνω.

Μακάρι πάντως η σημερινή κρίση στον Τύπο να λειτουργήσει σαν ζώνη πυρασφάλειας απέναντι σε μελλοντικούς εκδοτικούς τυχοδιωκτισμούς και αρπαχτές που συντήρησαν στο παρελθόν μια «δημοσιογραφία» ισορροπιών όλο διθυράμβους, λιβανιστήρια και ανεξιχνίαστα, ανώδυνα συμπεράσματα για ανεκδιήγητα προϊόντα και σύκα που μαγικά μετατράπηκαν σε σκάφες.  

Λέω να τελειώσω αυτό το κείμενο –που βγήκε μεγαλύτερο απ’ όσο αρχικά σχεδίαζα– μ’ ένα κομμάτι μου από τις έντυπες τότε Βλαβερές Συνέπειες. Δημοσιεύτηκε στο DRIVE το καλοκαίρι του 2004 και είχε ως αποτέλεσμα η «αδικημένη» εταιρεία να μας κόψει τη διαφήμιση.

(…)

Πριν 120 χρόνια, μεταξύ θάλασσας και τροχών, είχα βρεθεί, δεν θυμάμαι πώς, να πουλάω «υπηρεσίες έντυπης επικοινωνίας». Ποιος; Εγώ! Φαντάζεστε τον Λάκη Γαβαλά σε οικοδομή με πηλοφόρι και μυστρί;

Πλήρης, λοιπόν, τεχνικών από σεμινάρια για τις πωλήσεις και γνώσεων από βιβλία για την ανθρώπινη συμπεριφορά, επισκεπτόμουν εταιρείες-δυνητικούς πελάτες όπου, πλην θεαματικού απροόπτου, η κουβέντα είχε ως εξής:

-        Σας ενδιαφέρει να προβληθείτε μέσω έντυπης επικοινωνίας;
-        Όχι.
-        Καλά.

Ποιος αλήθεια δεν έχει μέσα του το φόβο της απόρριψης; Ποιος δεν έχει νιώσει ότι αυτό που πραγματικά εννοούσε η Λίζα όταν έλεγε ότι θα μείνει στο σπίτι κι αυτό το Σάββατο γιατί έχει να λουστεί, είναι ότι θα προτιμούσε να βγει μ’ ένα σακί κοπριά; Μόνο αν έχεις κάνει τη δουλειά του πωλητή μαθαίνεις να τη σέβεσαι. Δείτε το “Glengarry Glen Ross” («Οικόπεδα Με Θέα», στα ελληνικά) και θα καταλάβετε.

Τα σεμινάρια σού λένε για διαπραγματεύσεις, για επιλογές στρατηγικής, για νευρο-γλωσσικούς προγραμματισμούς. Τα βιβλία για τα μάτια του συνομιλητή σου που είναι, λέει, τα παράθυρα της ψυχής του, για τη σημασία της σωστής αναπνοής... Αυτό που δεν σου λένε είναι ότι το πιο αποτελεσματικό όπλο στη φαρέτρα σου είναι ένα αξιοπρεπές προϊόν. Τελεία και παύλα.

Για παράδειγμα, το να πουλάς Mercedes, Audi, BMW, ακόμα και VW, μπορεί και να ‘ναι η πιο εύκολη δουλειά στον κόσμο. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι μια σανίδα για να βαράς στο κεφάλι όποιον κάνει πως πηδάει τη λίστα αναμονής. Για κάνε όμως πως πουλάς Mazda. Θα δεις ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα. Πρέπει να πείσεις τον «δυνητικό πελάτη» ότι είναι ΟΚ ν’ αγοράσει Mazda. Ότι ούτε οι γείτονες θα τον κοιτάνε παράξενα, ούτε οι φίλοι θα τον πειράζουν στο parking του γραφείου. Άσε που θα θέλει και test drive. Όπου, βέβαια, δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρει κάτι που θα του ξινίσει. Ή τα φρένα θα είναι απότομα, ή ο συμπλέκτης θα πιάνει ψηλά, ή ο κλιματισμός θα ‘ναι πολύπλοκος.

Πάντα έχει δίκιο ο πελάτης και πάντα κάτι βρίσκει για να το βρει. Όχι, η δουλειά εδώ δεν είναι καθόλου εύκολη. Και εκπτώσεις πρέπει να μπορείς να κάνεις, και μηδέν προκαταβολές, και πολλές δόσεις. Και να μπορείς να δέχεσαι και κάθε μεταχειρισμένο ερείπιο για ανταλλαγή. Κι όλα αυτά έχοντας απέναντί σου την ακατανίκητη έλξη του αυτοκινητικού μαγνητικού βορρά που ακούει στο όνομα «Γερμανία».

Φανταστείτε λοιπόν τις δυσκολίες ενός πωλητή Alfa Romeo.

Μπορεί οι Alfa σήμερα να φτιάχνονται από τη Fiat, αλλά κάθε άλλο παρά κλώνοι με διαφορετικά σήματα είναι. Αντίθετα, είναι από τα λίγα αυτοκίνητα μαζικής παραγωγής με χαρακτήρα. Πάλι καλά, γιατί μια απόλυτα αντικειμενική αξιολόγησή τους τα τελευταία 20, ας πούμε, χρόνια, μάλλον θα οδηγούσε την εταιρεία σε λουκέτο.

Καθένας που έχει ζήσει με Alfa έχει κι από μια ιστορία να διηγηθεί. Γιατί οι Alfa είναι σαν αυτές τις δίμετρες από το πρώην ανατολικό μπλοκ: πανέμορφες και πρόθυμες πέρα από τα όρια του αρσενικού πνευματικού ορίζοντα, αλλά το εξανθηματάκι παραμονεύει.

Κλασικό παράδειγμα η GT 3.2. Για να την πλασάρεις δεν αραδιάζεις χρηματοδοτικά προγράμματα, εξοπλισμούς, ανταλλαγές ή εγγυήσεις – αυτά είναι για τους λογικούς και οι λογικοί αγοράζουν A3 3.2 quattro, 325 Ci ή, έστω, RX-8. Αν πουλούσα Alfa Romeo θα πρόσφερα τσάμπα espresso, τσάμπα λεφτά, τσάμπα Σκλεναρίκοβα, τσάμπα όλα, απλώς για να καθίσω κάποιον πίσω απ’ το τιμόνι της. Τον κάθισα; Την έκλεισα τη δουλειά. Όχι πείτε μου. Ποιος θα βολευτεί σ’ αυτό το υπέροχο δερμάτινο μπάκετ, ποιος θα πιάσει στα χέρια του το στιβαρό τιμόνι, ποιος θα δει το ταχύμετρο με την ένδειξη 300, ποιος θα αντικρίσει αυτόν τον χρωμιωμένο κινητήρα-κόσμημα και δεν θα ρωτήσει: «Πού υπογράφω, είπαμε;»

Ναι, αλλά δεν πληρώνομαι για να πουλάω Alfa Romeo, πληρώνομαι για να γράφω για Alfa Romeo. Γι’ αυτό, σας προειδοποιώ. Μην μπείτε στο αυτοκίνητο! Μη σηκώσετε το καπό! Μακριά! Η GT 3.2 είναι άλλο ένα απ’ αυτά τα υστερικά αυτοκίνητα από την Alfa Romeo. Ο φοβερός και τρομερός V6 μετακόμισε εδώ, χωρίς μάλιστα να βάλει όνομα στο κουδούνι. Πουθενά δεν γράφει ότι αυτή εδώ η GT είναι δυο 1,6.

Και οι Ιταλοί βέβαια τον χαβά τους. Πάλι βάζουν τους δυο μπροστινούς τροχούς να κάνουν ζάφτι 250 άλογα, που στην πράξη δείχνουν 450, με αποτέλεσμα οι δύστυχοι –οι οποίοι έχουν χρεωθεί και το τιμόνι και το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι να τους ζαλίζουν τον έρωτα 250 cavallini rampanti– να τρέχουν να μαζέψουν τα αμάζευτα.

Οι αριθμοί λένε ότι με την GT 3.2 μπορείς από τα 0 να φτάσεις στα 100 km/h σε 6,8”. Αυτό που δεν λένε είναι πού καταλήγεις. Συνήθως ακριβώς εκεί απ’ όπου ξεκίνησες έχοντας σπαταλήσει 6,8” σε μια άνιση μάχη με την κρεμαγέρα κι έχοντας λιώσει ένα σετ πανάκριβα Bridgestone. Το μυστικό είναι να ξεκινάς αργά –αναρωτώμενος γιατί δεν αγόρασες τη 2λιτρη– και μετά να επιταχύνεις προοδευτικά. Τo ίδιο και στις στροφές. Πουθενά αλλού το slow in, fast out δεν έχει καλύτερα αποτελέσματα. Άμα την καλοπιάσεις, η GT μπορεί τελικά να πειστεί να ακολουθήσει την πορεία που είχες αρχικά στο μυαλό σου, αλλά και πάλι, βρες μια ανωμαλία, μια ανομοιογενή ασφαλτόστρωση, μια απρόσμενη κλίση στο δρόμο και, αν δεν σηκώσεις το πόδι απ’ το γκάζι, να ‘σαι πάλι καβάλα σε έφηβο ταύρο με νέφτι στον πισινό.

Τούτο δω είναι ένα απ’ αυτά τα αυτοκίνητα που δεν εννοούν να κάτσουν καλά. Φωνάζει, χειρονομεί τρέχοντας εδώ κι εκεί σαν ακέφαλο κοτόπουλο σε κοτέτσι που ‘χει πιάσει φωτιά. Ακόμα και στην εθνική με 6η στο κιβώτιο και Τρίτο στο ραδιόφωνο, όλο και νιώθεις έναν αγκώνα να σου τσιγκλάει τα πλευρά για να κατεβάσεις μια δυο σχέσεις και να του δώσεις να καταλάβει. Και ξανά, και ξανά.

Εντάξει, στην αρχή έχει πλάκα, δεν λέω, αλλά δεν αργείς να διαπιστώσεις ότι αυτή εδώ η Alfa θέλει προσοχή γιατί δεν έχει ούτε το κράτημα ενός Focus RS, ούτε το πάτημα ενός quattro. Είναι κι αυτή η στραβή θέση οδήγησης που νόμιζα ότι είχε καταργηθεί μαζί με την 75, και το τιμόνι με τις 1,7 στροφές απ’ άκρη σ’ άκρη που κόβει λιγότερο κι από κουτάλι κάνοντας το παρκάρισμα πιο χρονοβόρο κι από παρτίδα Monopoly. Να ένα χρήσιμο έξτρα: προπελάκι πλώρης.

Και κάτι ακόμη. Αν είχα δώσει 43.000 από τα ευρώ μου, θα ήθελα το αυτοκίνητό μου να μην κοπανάει σε κάθε ανθρωποθυρίδα σαν να ‘χει αφήσει εκεί την μπροστινή ανάρτηση, να διαθέτει χειρολαβή οροφής (το λεγόμενο “oh shit, handle”) για τον συνοδηγό, να μην τρέμουν τα φανάρια του σε κάθε αρμό και, πάνω απ’ όλα, να μην τρίζει. Η GT που οδήγησα χτες έτριζε ακόμα και σταματημένη.

Φυσικά και η 3.2 είναι γρήγορη, απίστευτα γρήγορη! Ακούγεται δε φανταστικά, είναι πανέμορφη και το σαλόνι της θυμίζει εσωτερικό δερμάτινου χαρτοφύλακα Μιλανέζου τραπεζίτη. Φτάνουν αυτά; Τι να σας πω; Ποτέ μου δεν ήμουν καλός πωλητής.

(…)

ΒΧ

8 σχόλια:

  1. Συμφωνώ απολύτως και πολύ μου αρέσει το... φλεγματικό ύφος γραφής με τις εξαιρετικές παρομοιώσεις. Αλλά η αλήθεις είναιότι στην Ελλάδα σήμερα τέτοια περιοδικά σαν αυτά που περιγράφεις (που να ενημερώνουν, να ψυχαγωγούν και να καλλιεργούν το συναίσθημα του «ανήκειν» απλώς ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ! Και ξέρεις γιατί δεν υπάρχουν; Γιατί δεν υπάρχουν συντάκτες που να μπορούν να περιγράψουν τόσο γλαφυρά τα καπρίτσια και τις αρετές μιας Alfa με τον τρόπο που έκανες εσύ παραπάνω. Και ξέρεις γιατί δεν μπορούν, γιατί δεν έχουν ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ αυτοκινητική. Είναι απλώς... τζαμπατζήδες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλτατε Κώστα, η γραφή του Χαρίτου ομολογουμένως δεν έχει ταίρι αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι ΟΛΟΙ οι άλλοι είναι για πέταμα.

      Ικανοί συντάκτες υπάρχουν. Είχα τη χαρά να συνεργαστώ αλλά και να γνωρίσω αρκετούς από αυτούς, όπως υποθέτω κι εσύ. Είτε τους "ξέρασε" το σύστημα είτε το σιχάθηκαν οι ίδιοι και τράβηξαν γι άλλες πολιτείες (σωστά Βασίλη;).

      Αναμφίβολα ξέρεις σε ποιο "σύστημα" αναφέρομαι, πιθανόν καλύτερα από εμένα. Αυτό που εξέθρεψε και -κυρίως- προώθησε τους... τζαμπατζήδες/γλύφτες/(κακούς) αναπαραγωγούς press kits/διαφημιστές ενδεδυμένους την προβιά του δημοσιογράφου/yes men. Η λίστα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει πολλούς, αλλά όχι όλους.

      Όταν έπεσε χρήμα στη αγορά και μοιράστηκε με τα γνωστά/άγνωστα κριτήρια το επάγγελμα κατάντησε ερμαφρόδιτο. Δεν μπορείς να υπηρετείς δύο αφεντάδες, και τον αναγνώστη και τον διαφημιζόμενο. Η επιλογή έγινε καιρό πριν - ας χαιρόμαστε (...) τα αποτελέσματα.










      Διαγραφή
  2. Αγαπητέ Βασίλη, κατά τη γνώμη μου ένα από τα καλύτερα-πιο απολαυστικά άρθρα που έχεις γράψει, αν εξαιρέσουμε εκείνο με τις ελιές! :-) Μάλλον έχει έρθει Η Ώρα της Κρίσης (στην καρδιά της κρίσης...) και πρέπει επιτέλους κάποιοι να πουν τα πράγματα με το όνομά τους! Εύγε για τη γενναιότητά σου, αν και μεθαύριο μπορεί να σου κοστίσει μία θέση "Διευθυντού". Μπορεί και όχι, βέβαια... Όσο για το "σκάνδαλο Fiat", θα μου επιτρέψεις να αναφερθώ αναλυτικά στο προσωπικό μου blog, το οποίο ξεκίνησα το 2009 και έκτοτε παραμένει ανενεργό. Υπομονή λίγες μέρες... Εκεί θα γράφω ΟΤΙ ΓΟΥΣΤΑΡΩ κι ας μου στείλει τίποτα "παλικάρια" ο Agnelli με lupara (το γνωστό πριονισμένο δίκαννο που χρησιμοποιούσε η mafia), θα τους κεράσω μια ρακή! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ευχαριστώ, κ. Διευθυντά και συγγνώμη για το αργοπορημένο της απάντησης. Αναμένω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να μείνετε στο "χαρακτήρα" παραλείποντας/στρογγυλεύοντας τα υπόλοιπα ή να γράψετε, π.χ., πως "η επιλογή είναι δική σας" ("χαίρω πολύ, εσένα γιατί να σε διαβάζω τότε;" απόρησε ο αναγνώστης).

      Αλλά αυτό, φυσικά, το ξέρατε... :)

      Διαγραφή
    2. Καλώς τον Αντρέα. Ελπίζω να 'στε όλοι καλά.

      Διαγραφή
    3. Προσπαθούμε να βλέπουμε the bright side of life. Δεν πιάνει πάντα (ιδίως σε εμένα, my better half is much cooler) αλλά τελικά είναι ο μόνος τρόπος να μην σε πάρουν σηκωτό οι κύριοι με τις λευκές μπλούζες.


      Διαγραφή