Το 1984 άργησε 30 χρόνια

Ακόμα κι ο Eric Arthur Blair (ή George Orwell, αν προτιμάτε) θα εντυπωσιαζόταν αν μάθαινε τι έβγαλε ξανά από το κάτω-κάτω συρτάρι, αυτό των επικίνδυνα βλακωδών ιδεών, το βρετανικό Υπουργείο Μεταφορών, δέκα ολόκληρα χρόνια από τότε που εμπνεύστηκαν την αρχική ιδέα οι Εργατικοί ενός άλλου Blair, καλή του ώρα…

Κι επειδή όταν παλαιοτέρα έγραφα για την φημολογούμενη τότε ηλεκτρονική παρακολούθηση και αυτόματη χρέωση όσων χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους στο κέντρο του Λονδίνου, αλλά και σ’ άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, μερικοί εκεί πίσω γελάγατε, δείτε πώς έχουν τώρα τα πράγματα.

Μαθαίνω λοιπόν ότι η κυβέρνηση τού κ. Cameron, φρέσκια και ζεστή από την επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων και στον τομέα της ασφάλειας, ερευνά ξανά την πρόταση που θέλει κάθε αυτοκίνητο που θα κυκλοφορεί στο Ηνωμένο Βασίλειο να εφοδιάζεται μ’ ένα μικροτσίπ το οποίο θα επιτρέπει στον Μεγάλο Αδελφό να αναγνωρίζει, να παρακολουθεί και να στέλνει στον τοπικό magistrate κάθε οδηγό που παρανομεί.

Ξεχάστε δηλαδή τις κάμερες, ξεχάστε τα ραντάρ, ξεχάστε τα περιπολικά με τις συμβατικές πινακίδες. Γιατί τώρα όλα αυτά θα είναι εδώ, μαζί μας, στο πίσω κάθισμα. Να καταγράφουν μεθοδικά κάθε μας παράβαση κρώζοντας στον σβέρκο μας σαν μοχθηρές, χαιρέκακες πεθερές κάθε φορά που υπερβαίνουμε το όριο, πατάμε διπλή διαχωριστική ή μπαίνουμε σε λεωφορειολωρίδα (πείτε «λεωφορειολωρίδα» φωναχτά και μετά ψάξτε στο Google και για τα υπόλοιπα αίτια της αγγυλογλωσσίας). Ακόμα κι όταν έχουμε αμελήσει να πληρώσουμε τα τέλη κυκλοφορίας ή να εξοφλήσουμε την ασφάλεια. Όσο για τα points, το «σύστημα» θα μας τα χρεώνει αυτόματα και ανελλιπώς, με τα αδιαπραγμάτευτα πρόστιμα να ακολουθούν με το ταχυδρομείο. Αυτό κι αν είναι το τέλος της αυτοκίνησης όπως την ξέραμε…

Τέτοιες προοπτικές, αν βέβαια επαληθευτούν, για όλους όσοι ακόμα αγαπάμε και ζούμε για, ή έστω από, το αυτοκίνητο είναι δυσοίωνες. Κρίμα, γιατί ενώ το internet και ο θαυμαστός, ραγδαία εξελισσόμενος κόσμος της τεχνολογίας έχουν κάνει τον πλανήτη μας μια μικρή παγκόσμια γειτονιά, η προσωπική μας ελευθερία διαρκώς παραβιάζεται και το δικαίωμά μας στην αυτοκίνηση όλο και περιορίζεται.

Η επιστήμη της ψυχολογίας δέχεται πως στους δευτερεύοντες στόχους της αγοράς ενός αυτοκινήτου συγκαταλέγονται η επίδειξη κοινωνικού status και ο ερωτικός υπαινιγμός. Και ποιος είμαι εγώ που θα διαφωνήσω; Όμως, αυτό που δίνει στο αυτοκίνητο τη δύναμη να κρατά ασφυκτικά αιχμαλωτισμένη τη φαντασία είναι κάτι πολύ πιο ουσιαστικό, πολύ πιο σημαντικό, πολύ πιο δυνατό: η ελευθερία!

Αυτή η δυνατότητα του αυτοκινείσθαι την οποία υπόσχεται ακόμα και ακινητοποιημένο το αυτοκίνητο, πάντα κέντριζε επίμονα τα βαθύτερα και πιο ευαίσθητα σημεία της ψυχής μας. Την αγωνία μας μάλιστα αυτή, ερμηνεύει με τον καλύτερο τρόπο η φράση του Henry Ford: «Έπρεπε να εφεύρω το gasoline buggy (έτσι είχε ονομάσει το πρώτο του “αυτοκίνητο”) για να ξεφύγω από την ανία της ζωής στη φάρμα»!  

Να ‘μαστε λοιπόν σήμερα, 100 χρόνια μετά, ακόμα και πηγμένοι σε wall-to-wall μποτιλιαρίσματα, να ονειρευόμαστε αμετανόητοι πως αφήνουμε, λέει, πίσω μας κάθε πεζό δεσμό με την καθημερινότητα και πως βρισκόμαστε κάπου αλλού. Αν και το κυκλοφοριακό σήμερα καγχάζει στα μούτρα της φαντασίας του Ford, όσο πιο ουτοπική γίνεται μια διαδρομή με το αγαπημένο σου αυτοκίνητο τόσο περισσότερο την ονειρεύεσαι. Βλέπετε, η ανάγκη τού να κινείσαι ελεύθερα είναι προϋπόθεση του να ζεις πολιτισμένα.

Ορισμένοι λιγότερο αισιόδοξοι από μένα υποστηρίζουν πως δεν είναι μακριά οι μέρες που ακόμα και σε μας τους ίδιους θα εμφυτεύονται τσιπάκια, όπως στα κατοικίδια, για να είναι εξασφαλισμένο πως τρώμε σωστά, πίνουμε με εγκράτεια, καπνίζουμε με μέτρο, γυμναζόμαστε τακτικά, ενεργούμαστε κανονικά, ονειρευόμαστε λογικά και ερωτευόμαστε ιεραποστολικά. Και χωρίς πολλή φασαρία. Γιατί… 

... “when you make love you're using up energy; and afterwards you feel happy and don't give a damn about anything. They can't bear you to feel like that (…) We shall abolish the orgasm. Our neurologists are at work upon it now”.

Όσο για τα μυστικά μας; Αυτά θα πρέπει να μάθουμε να τα κρατάμε μυστικά. Κι από μας τους ίδιους.

Αλλά μην τα βάψετε και τελείως μαύρα, τα πράγματα θα μπορούσαν να ‘ναι πολύ χειρότερα. Σε λίγα χρόνια μάλιστα, αν το εκεί Ministry of Stupidity τα καταφέρει, δεν αποκλείεται και να ‘ναι, μακριά από μας...

ΒΧ